Ôn tập Lịch sử thế giới hiện đại từ năm 1945 đến năm 2000 (Phần 3) – Lịch sử 12

1. Các xu thế phát triển

Một là, sau Chiến tranh lạnh, hầu như tất cả các quốc gia đều ra sức điều chỉnh chiến lược phát triển lấy kinh tế làm trọng điểm, bởi ngày nay kinh tế đã trở thành nội dung căn bản trong quan hệ quốc tế. Xây dựng sức mạnh tổng hợp của quốc gia thay thế cho chạy đua vũ trang đã trở thành hình thức chủ yếu trong cuộc cạnh tranh giữa các cường quốc. Sức mạnh của mỗi quốc gia là dựa trên một nền sản xuất phồn vinh, một nền tài chính vững chắc, một nền công nghệ có trình độ cao cùng với một lực lượng quốc phòng hùng mạnh.

Hai là, sau chiến tranh, quan hệ giữa các nước lớn theo chiều hướng đối thoại, thỏa hiệp, tránh xung đột trực tiếp nhằm tạo nên một môi trường quốc tế thuận lợi giúp họ vươn lên mạnh mẽ, xác lập một vị trí ưu thế trong trật tự thế giới mới. Mối quan hệ giữa các nước lớn ngày nay mang tính hai mặt nổi bật là: mâu thuẫn và hài hoà, cạnh tranh và hợp tác, tiếp xúc và kiềm chế.

Ba là; tuy hoà bình và ổn định là xu thế chủ đạo của tình hình thế giới sau chiến tranh lạnh, nhưng ở nhiều khu vực vẫn diễn ra nội chiến và xung đột. Nguy cơ này càng trở nên trầm trọng khi ở nhiều nơi lại diễn ra những chủ nghĩa li khai, chủ nghĩa khủng bố.. Những mâu thuẫn sắc tộc, tôn giáo và tranh chấp lãnh thổ thường có những căn nguyên lịch sử nên việc giải quyết không dễ dàng thường kéo dài.

Bốn là, những năm 90 sau chiến tranh lạnh, thế giới đã và đang chứng kiến xu thế toàn cầu hoá diễn ra ngày càng mạnh mẽ.

*    Thời cơ và thách thức:

–     Thời cơ:

Các quốc gia đều ra sức điều chỉnh chiến lược phát triển và lấy kinh tế làm trọng điểm, cùng sự tăng cường hợp tác và tham gia các liên minh kinh tế khu vực và quốc tế

Các quốc gia có thể khai thác các nguồn vốn đầu tư, kĩ thuật công nghệ và kinh nghiệm quản lí từ bên ngoài, nhất là các tiến bộ khoa học – kĩ thuật để đưa đất nước phát triển.

–   Về thách thức:

ĐÔI với các nước đang phát triển: Cần nhận thức đầy đủ sự cần thiết tất yếu và tìm kiếm con đường, cách thức hợp lí nhất trong quá trình hội nhập quốc tế

–      phát huy thếmạnh; hạn chế tới mức thấp nhất những rủi ro, bất lợi và cả sai lầm; có những bước đi thích hợp, kịp thời. Phần lớn các nước đang phát triển đều từ điểm xuất phát thấp về kinh tế, trình độ dân trí thấp, nguồn nhân lực đào tạo có chất lượng còn nhiều hạn chế. Sự cạnh tranh quyết liệt của thị trường thế giới và các quan hệ kinh tế quốc tế còn nhiều bất bình đẳng, gây nhiều thiệt hại đối với các nước đang phát triển. Vấn đề sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn vay nợ vẫn còn bất hợp lí. Vấn đề giữ gìn và bảo vệ bản sắc văn hoá dân tộc, kết hợp hài hoà giữa truyền thống và hiện đại cần được lưu ý.

Đối với các nước phát triển: Cần làm cho các vấn đề xã hội được ổn định, nhất là sự phân hoá giàu nghèo và những mâu thuẫn nội tại của đất nước. Cần điều chỉnh các chính sách đối ngoại cho phù hợp với xu thế hoà bình đang là nhu cầu đặt ra cho nhân loại.

Câu 25: Trình bày sự thành lập nhà nước CHND Trung Hoa và ý nghĩa của nó

– 01/10/1949 nước CHND Trung Hoa được thành lập, đứng đầu là chủ tịch Mao Trạch Đông

* Ý nghĩa

– Sự ra đời nước CHNDTH đánh dấu thắng lợi của CMDTDC ở TQ

– Chấm dứt hơn 100 năm nô dịch và thống trị của đế quốc, xóa bỏ tàn dư phong kiến

– Đưa đất nước Trung Hoa bước vào kỉ nguyên độc lập tự do tiến lên CNXH

– Ảnh hưởng sâu sắc đến phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới

Câu 26: Vì sao Trung Quốc phải cải cách.Nội dung và thành tựu của công cuộc cải cách – mở cửa ở Trung Quốc (1978 – 2000)

*Hoàn cảnh lịch sử

– Do sai lầm về đường lối “Ba ngọn cờ hồng” đã tàn phá nền kinh tế Trung Quốc. Đặc biệt là cuộc: Đại CMVH vô sản” từ 1966 – 1976, đã làm cho đất nước TQ khủng hoảng trầm trọng về kinh tế, chính trị, xã hội

– Tháng 12/1978, BCHTW ĐCSTQ đề ra Đường lối cải cách KT-XH, do Đặng Tiểu Bình khởi xướng

*Nội dung cải cách

– Lấy phát triển kinh tế làm trọng tâm

– Tiến hành cải cách, mở cửa

– Chuyển sang nền kinh tế thị trường XHCN

– Biến TQ thành quốc gia giàu mạnh, dân chủ, văn minh

* Thành tựu

– Kinh tế: GDP tăng trung bình trên 8%, năm 2000 GDP đạt 1080 tỷ USD, đời sống ND được cải thiện

– KHKT:

+ 1964 thử thành công bom nguyên tử

+ 10/2003, phóng thành công tàu vũ trụ “Thần Châu 5”, đưa nhà du hành Dương Lợi Vĩ bay vào vũ trụ

* Đối ngoại:

– Bình thường hóa quan hệ với Liên Xô, Mông Cổ, …

– Mở rộng quan hệ đối ngoại

– Có nhiều đóng góp trong giải quyết những tranh chấp quốc tế

– Thu hồi chủ quyền đối với Hồng Công (1997), Ma Cao (1999)

Câu 27: Những nét chính về quá trình đấu tranh giành độc lập của các quốc gia ĐNA sau chiến tranh thế giới lần thứ II

– Trước CTTG II: hầu hết là thuộc địa của các quốc gia Âu – Mỹ (trừ Xiêm)

– Trong CTTG II: là thuộc địa của Nhật

– Sau CTTG II: Lợi dụng phát xít Nhật đầu hàng, các nước ĐNA đã giành được độc lập: Inđônêxia (8/1945), Việt Nam (9/1945), Lào (10/1945)…

– Sau đó, thực dân Âu – Mĩ tái chiếm ĐNA, nhân dân ĐNA đã đấu tranh kiên cường, bền bỉ, buộc ĐQ công nhận độc lập ĐNA (Philipin – 1946, Miến Điện – 1948…)

– Ba nước ĐD thực hiện cuộc kc chống Pháp thắng lợi 1954, nhưng tới 1975, sau thắng lợi của cuộc kc chống Mỹ, ba nước ĐD mới giành độc lập hoàn toàn

Câu 28: Cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc ở Lào từ 1945 – 1975

– Ngày 12/10/1945, ND thủ đô Viêng Chăn k/n, tuyên bố Lào là một vq độc lập

– Từ đầu năm 1946 đến năm 1975, ND Lào đã buộc phải cầm súng tiến hành hai cuộc kc chống TDP (1946-1954) và ĐQ Mĩ(1954-1975)

– Tháng 2/1973 Hđ Viêng Chăn về lập lại HB và hòa hợp DT ở Lào được kí kết

– Ngày 2/12/1975 nước CHDCND Lào chính thức được thành lập. Từ đó Lào bước sang thời kì mới xây dựng đất nước và phát triển kinh tế – xã hội

Câu 29:  Những nét chính về tình hình Campuchia từ (1945 – 1993)

– Từ cuối năm 1945 đến năm 1954, ND Cpc tiến hành cuộc kháng chiến chống Pháp. Ngày 9-11-1953, Pháp ký Hiệp ước trao trả độc lập cho Cpc

– Từ 1954 – 1970: Chính phủ Cpc do Xihanúc lãnh đạo đi theo đường lối HB trung lập, không tham gia các khối liên minh quân sự

– Từ năm 1970 đến năm 1975, Cpc bị kéo vào cuộc CT xl Mĩ ở ĐD

– Ngày 17-4-1975, thủ đô Phnôm Pênh được giải phóng, kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mĩ. Tập đoàn Khơ-me đỏ do Pôn-Pốt cầm đầu đã phản bội CM, thi hành chính sách diệt chủng, giết hại hàng triệu người vô tội

– Ngày 7-1-1979, thủ đô Phnôm Pênh được giải phóng, nước CH Cpc ra đời

– Từ 1979 đến năm 1991, diễn ra cuộc nội chiến kéo dài hơn 10 năm và kết thúc với sự thất bại của Khơme đỏ

– Tháng 10-1991 Hiệp định HB về Campuchia được ký kết

– Sau cuộc tổng tuyển cử 1993, Campuchia trở thành Vương quốc độc lập và bước sang thời kỳ HB, XD và phát triển đất nước

Câu 30: Trình bày nội dung, thành tựu, hạn chế của chiến lược kinh tế hướng nội và chiến lược kinh tế hướng ngoại của 5 nước sáng lập ASEAN

* Chiến lược kinh tế hướng nội

– Sau độc lập, nhóm 5 nước sáng lập ASEAN (In, Ma, Phi, Xin và Thái Lan) thực hiện đường lối CNH thay thế nhập khẩu (chiến lược kinh tế hướng nội)

– Mục tiêu: nhanh chóng thoát khỏi nghèo nàn lạc hậu, xây dựng kinh tế tự chủ

– Nội dung: Đẩy mạnh sản xuất hàng tiêu dùng nội địa, thay thế hàng nhập khẩu. Lấy thị trường trong nước làm chỗ dựa để phát triển sx

– Thành tựu: Sản xuất đáp ứng được nhu cầu cơ bản của nd, góp phần giải quyết nạn thất nghiệp, đời sống nd được cải thiện

– Hạn chế: Thiếu vốn, nguyên liệu và công nghệ, chi phí cao dẫn đến thua lỗ, tham nhũng, quan liêu…

* Chiến lược kinh tế hướng ngoại

– Từ những năm 60-70 trở đi chuyển sang chiến lược CNH hướng về xuất khẩu (chiến lược kinh tế hướng ngoại)

– Nội dung: Tiến hành “mở cửa” thu hút vốn đầu tư nước ngoài, đẩy mạnh xuất khẩu, phát triển ngoại thương

– Thành tựu: Tỉ trọng CN và mậu dịch đối ngoại tăng trưởng nhanh. Xingapo trở thành con rồng kinh tế của Châu Á. Năm 1980, tổng kim ngạch XK của 5 nước đạt tới 130 tỉ USD – chiến 14% ngoại thương của các nước đang phát triển.

– Hạn chế: Phụ thuộc vào vốn và thị trường nước ngoài, cơ cấu đầu tư bất hợp lí

Phần khác:

Phần 1: Ôn tập Lịch sử thế giới hiện đại từ năm 1945- nay (Phần 1) – Lịch sử 12

Phần 2:Ôn tập Lịch sử Thế giới hiện đại từ năm 1945 đến năm 2000 (Phần 2) – Lịch sử 12

Những chuyên mục hay của Lịch sử lớp 12: